Sappənchéula – Giuseppe Nicola

di Antonio Gerardo Marinelli
A tutte le contadine e contadini della mia terra

Sappənchéula 

A Sappənchéula
da n’anzégna eme trəschéatə.
Alla Mucciafóira, assettéatə sopra a ru puóstə accandə all’ara,
ch’addéura də gréanə e paglia angàura,
all’ombra longa də la nìucə,
Sappənchéula s’arpuséava.
Ru miule piurə e piurə l’aldra vəttiura, mendrə ru puorchə scrìuféava dənendə a  ru vərvaunə.
Chə ru bastéunə mmìeanə ,
chə la menca appuiéta sotto alla arza,
tateunə nderra uardava,
ch’mmùa lə gróine s’evanə chiechéatə.
Pə su mutóivə ru ciealə è da paricchiə chə nə rə védàiva chiu’.
Nnguóirə mumendə, mendrə la jocca e rə pəlgənieallə arcapavanə, chə lə zanpə, cacchə səmenda miésə alla jerva
a tatéune nu penziérə ié passétte pə la mendə
e  curìuse, doppə ca sə levéttə la coppəla pə rəspéttə, all’Angelo Custéude addumannéttə:
“Scusami , signor Angelo Custode” “moja”, próima de magnercə nanzé də péanə, na ponda də cascavallə, na fəlluccia də presutte e vévəta na occia də voinə, taja addummannéa na dumanda:
gna é scta storia ca nə vaidə chiù ru  ciéalə?.
Arrespunnéttə subbətə accusci, gna fossə méuə:
Mmba Sappənchéula, tu sci uardàtə sembrə ndérra pə mangnìa e pə cambéa la famiglia tàja.
La zappa, la felgə e l’abbədende t’énə frechéatə .
Zappà , fa la maiàisa, falgià lə gréanə, scarpóje la jérva malamendə e ll’aldrə fatóiə
t’énə custrittə sembrə a scta chiechéatə.
Justə cacchə volda a cacchə parendézza, spusaliziə, capəcanéale e festarella tə sci arpuséatə.
Sappənchéula arrəspunnettə:
Va bbuonə, ma méuə, iojə vullessə arvədaiə ru ciélə e  n’armanójə accusci chiechéatə, mə sembrə nguguenóitə e piurə scianghéatə .
Alléura Isse dəcettə:
Mittetə sotta all’eppia, allóngatə supójne nngióima alla rachəna e, quandə ru séulə sə n’é ìutə nədutte, uarda pəll’aria.
Ubbədennə, tatéune accusci facétte e sotta all’eppia sə mettéttə.
Doppə n’anzegna sə sendéttə:
Siuə, elvàirə , Madonna de ru Carmənə sciabbəndétta, accusci culchéatə lə stellə e ru ciéalə arvàidə.
Quanda stellə, m’eva  scurdéate gn’evane bellə.
Alléura, l’angelə alla recchia chiéanə chiéanə dəcéttə: chessə chə vóidə so tuttə pariéndə e amóicə tóia chə ngə stiénə chiù.
Frécate, so na sfurnéate, tatéunə arrəspunnéttə.
Ndravàidə, quasi stìuta, pìurə la stella de quóirə chə né parendə o amóichə na matóina cettə raplàss də granə  mə facéttə.,
Tu, Angelə Custode móia, per piacióirə e na prəghiéra,
famm’armanóiə gna stiénghə curechéatə e t’arrgraziə.
Accuscì armanéttə.
Fazchədé, chə nu muméndə c’arpənzettə; mendre arməriéva na stella, la chiù bella, chélla də la mogliə sàja, c’óiva partìuta próima məbaradóise, tatéune də sveldrìunə s’arrəzzettə e chə l’Angelə sóia
‘nciéalə sə nə jéttə..

Giuseppe Nicola

A Sappənchéula
Da poco avevamo trebbiato.
Alla Mucciafòira, seduto sopra a uno spazio libero, vicino all’aia
che odora ancora di grano e paglia,
all’ombra lunga della noce
Sappənchéula si riposava,
anche il mulo e pure l’altro, mentre il maiale grufolava davanti al pastone.
Con il bastone in mano
e il manico sotto il mento,
tatéunə (nonno) guardava per terra
perché la schiena si era  piegata.
Per questo motivo, da molto tempo, non  vedeva più il cielo.
In quel  momento,  mentre la chioccia con i pulcini cercava con le zampette qualche  seme nell’erba
a tatéune  un pensiero  passò per la mente
e curioso,  dopo aver tolto la coppola per rispetto,  all’ Angelo Custode chiese:
Scusami  signor  Angelo  Custode  mio, prima di mangiare un po di pane, un pezzetto  di caciocavallo, una fettina  di prosciutto e bevuto una goccia di vino, ti devo fare  una domanda”:
Com’è  che non vedo più il cielo?
Lui rispose subito cosi:
Mmba Sappənchéula, tu hai guardato sempre per terra per mangiare e aiutare la  tua famiglia.
La zappa, la falce e il  bidente ti han fregato.
Zappare, usare il bidente, falciare il grano,   sradicare l’erba cattiva e gli altri lavori
ti hanno costretto a stare sempre piegato.
Solo qualche volta, a qualche  fidanzamento, matrimonio, convito e festicciola, ti sei riposato.
Sappənchéula rispose:
Va bene, ma adesso  vorrei rivedere il cielo e non restare così piegato, sembro malmesso e sciancato.
Allora l’angelo disse:
Mettiti sotto un cumulo (bica) di covoni, sdràiati supino sopra il telone e quando il sole tramonta guarda in alto.
Ubbidendo, tatéunə così fece e sotto la bica si mise.
Dopo un po’ si sentì :
Oh Dio, è vero, Madonna del Carmine benedetta, così coricato rivedo le stelle e il cielo.
Quante stelle, avevo dimenticato, come erano belle.
Allora l’angelo, in un orecchio, piano, piano, disse:
Queste che vedi sono tutti parenti e amici tuoi che non ci sono più.
“Frecate” sono tanti, tatéunə rispose.
Intravedo, quasi spenta, anche la stella che, né parente o amico, una mattina presto mi rubò il grano.
Tu, Angelo Custode mio, per piacere, è una preghiera la mia, fammi rimanere  coricato; di questo ti ringrazierò.
Così rimase.
Lì per lì, in un momento, ci ripensò; mentre guardava una stella, la più  bella, quella di sua moglie che era già salita in paradiso, si alzò e, con il suo Angelo Custode,
in cielo se ne andò .

---

---

Copyright: Altosannio Magazine
Editing: Enzo C. Delli Quadri